Eliane Elias houdt controle over Johnson en LaBarbera

CONCERTRECENSIE. Marc Johnson featuring Eliane Elias & Joe LaBarbera, North Sea Jazz Club Amsterdam, 21 februari 2013

Wie ervan uit ging dat Eliane Elias en Marc Johnson hun nieuwste ECM-album ‘Swept Away’ aan het Nederlandse publiek kwamen presenteren – gezien de aankondiging moet de North Sea Jazz Club dat kennelijk ook hebben gedacht – kon zich spontaan laten verrassen door een zeer divers programma dat eerder een dwarsdoorsnede bood van composities en arrangementen van albums uit de afgelopen – pak ‘m beet – tien jaar.

Een uitzondering daarop vormde het openingsnummer (‘Bowing to Bud’) dat de stevige en energieke jazz van Steps Ahead uit de vroege jaren ’80 weer even in herinnering bracht. Maar invloeden uit deze vroege periode van Elias zijn ook goed hoorbaar in het door het trio gespeelde ‘Sirens of Titan’ (compositie Elias/Johnson) van hun recente album ‘Swept Away’. Dat maakt de cirkel toch weer rond.

Wie The Penguin Jazz Guide* er op naslaat zoekt tevergeefs naar pianiste en zangeres Eliane Elias. Dat is opvallend en gezien Elias’  veelzijdige inzet binnen de jazz een onfortuinlijke ontdekking. Was het niet alleen al om het feit dat de overwegend mannelijke collega’s waarmee zij het podium deelt of heeft gedeeld – dit concert zijn dat haar echtgenoot en bassist Marc Johnson en drummer Joe LaBarbera – keurig zijn geïndexeerd in deze ‘world’s leading guide to the music’.

Steps Ahead
Sinds Elias in de vroege jaren ’80 als pianist werd gevraagd voor de groep Steps Ahead heeft ze zich als pianist, zanger, componist en arrangeur met tal van albums als een duizendpoot verankerd binnen de wereld van de jazz. Binnen haar rijke oeuvre beweegt ze zich tussen klassieke muziek (‘On the Classical Side’, 1993) en het poprepertoire (‘Around the City’, 2006), maar ligt de focus op Braziliaanse stijlen als de bossanova (onder meer het veelgeprezen album ‘Bossa Nova Stories’, 2008) en (moderne) jazz, zoals onder meer het ECM-album ‘Swept Away’ (2012) met Joe Lovano (sax), Marc Johnson (bas) en Joey Baron (drums).

Elegantie en souplesse gaan bij Elias hand in hand met ritmische energie en kracht. Daarin vindt ze met Marc Johnson en Joe LaBarbera (beiden vormden de ritmesectie in het laatste trio van pianist Bill Evans) een perfecte match. Het trio klinkt gebalanceerd, transparant, helder en altijd één.

Deze collectieve inzet wordt vooral door Elias richting gegeven. Niet alleen zijn de meeste nummers van haar hand (compositie of arrangement), ook op het podium beteugelt ze beide heren met eenzelfde elegantie en souplesse. Gebarend bij de wisseling van energieniveaus of ritmische versnellingen, het is regelmatig Elias die hier de controle heeft.

Wie het album ‘Swept Away’ beluistert hoort een gecomponeerde transparantie, qua helderheid te vergelijken met klassieke kamermuziek. Deze beheersing en balans is goed – hoewel in mindere mate – hoorbaar tijdens het concert. Een enkele keer maakt het gecomponeerde karakter plaats voor improvisatorische vrijheden, zoals bij het vrolijke en hoekige ‘Five’ van Bill Evans. Elias parafraseert hier en daar Monk, en Johnson klinkt heerlijk nonchalant in zijn vrije en gracieuze baslijnen.

Desafinado
Maar dit blijkt slechts een voorproefje als het laatste nummer klinkt: ‘Desafinado’ van Antonio Carlos Jobim. Het trio improviseert vrij op deze standard zonder zich te houden aan een arrangement. Daardoor ontstaat veel ruimte voor solo’s en vrij geïmproviseerd spel – ook voor drummer Joe LaBarbera. De creativiteit en interactie tussen het drietal komt hier volledig tot z’n recht. Een verademing en verrijking voor een concert.

Elias voelt zich vrij haar typische bossanovastijl te vermengen met blueslicks of uit te barsten in moderne abstracties. Na een wervelend en modern klinkend hoogtepunt strijkt Johnson een klassiek geïnspireerde melodielijn en komt het trio tot rust. Intiem als een kamermuziekensemble.

Wie dit laatste nummer onder een vergrootglas legt ziet daarin diversiteit van het concert als geheel en de dynamische muzikale ontwikkeling van Elias in het bijzonder.

*The Penguin Jazz Guide: The History of the Music in the 1001 Best Albums

www.elianeelias.com
Gepubliceerd op Jazzenzo