CONCERTRECENSIE. Holland Festival: The Gloaming, Bimhuis Amsterdam, 20 juni 2013
Reclames hebben er patent op: maak de buitenkant mooier en aantrekkelijker dan wat je aanprijst. Muziek kan ook zo klinken – als een hol vat dat doorgaans het hardst klinkt. Maar er bestaat muziek waarbij het omgekeerde het geval is, muziek die aan de buitenkant droeviger en melancholieker klinkt dan zij in feite is. Zo ongeveer klinkt The Gloaming. Melancholiek maar met een onderstroom van opgewektheid om vrolijk van te worden.
Maar The Gloaming klinkt vooral ook naar zijn eigen Ierse roots. Behalve de regelmatig naar Esbjörn Svensson klinkende Amerikaanse pianist Thomas Bartlett is de kern van The Gloaming toch vooral Iers. Zo diepgeworteld in historie en traditie zelfs dat zanger Iarla Ó Lionáird de Ierse sean-nós-traditie (‘oude stijl’) in onverstaanbaar oud-Iers in ere weet te houden.
Martin Hayes, met een verfijnde beheersing van de traditionele fiddle (viool), en Caoimhín Ó Raghallaigh, inventief bespeler van de hardangerviool (van origine Noors strijkinstrument met vibrerende resonantiesnaren), brengen deze traditionele Ierse volksmuziek tot leven.
Couplet-refrein
Volkse tradities, het oermodel van couplet-refrein (vraag-antwoord) en behapbare motiefjes vormen de traditionele basis van hun muziek. Maar die vermengt zich met klassiek-moderne invloeden waar Johannes Brahms, Philip Glass of Arvo Pärt zomaar in kunnen doorklinken. Of ze verrijkt zich met jazzharmonieën.
De intensiteit van hun muziek zit ‘m zowel in de sereniteit en sensibiliteit en het lichte toucher (onder andere van pianist Bartlett), als in dwingende en in intensiteit toenemende galopperende ritmes die de band in één lange adem naar een hoogtepunt drijven. Die aanhoudende en opdrijvende energiestroom doet dan weer eerder denken aan rockbands.
Maar The Gloaming durft ook kwetsbaarheid te tonen en dat is één van de sterkste kanten. Waar je in de mainstream popmuziek mee wordt doodgegooid – melodramatische uitingen van eenzaamheid en kwetsbaarheid – klinkt bij The Gloaming nooit sentimenteel (Bartlett heeft af en toe wel die neiging), maar altijd oprecht. Dat komt door de eenvoud en de op momenten verstilde lyriek. Het fluisterende en fluweelzachte geluid van Ó Raghallaigh en Hayes met een flinterdunne begeleiding door Cahill of Bartlett is daarin opzienbarend.
Verstilling
De aandacht van het publiek wordt hier volledig opgeëist, juist door die verstilling. Fragiliteit, eenzame noten, gedempte tonen en hoorbare resonanties – in het openingsnummer bespeelt Ó Lionáird met zijn stem (door resonantie) tevens de pianosnaren – vangen hun muziek in een zeepbel.
De release van het langverwachte debuutalbum van The Gloaming staat gepland voor dit jaar. Iets om naar uit te kijken.
www.thegloamingmusic.tumblr.com
Gepubliceerd op Jazzenzo