CONCERTRECENSIE. Lilian Vieira en Gideon van Gelder: Ode aan Toninho Horta, North Sea Jazz Club Amsterdam, 29 juni 2013
Wie Antonio Carlos Jobim zegt, hoort het zwoele ritme van ‘The Girl from Ipanema’. Maar wie Toninho Horta roept, hoort niet direct de muzikale evenknie. Het hangt er wel van af wie je het vraagt, maar bij het grote muziekpubliek blijft die kans gering.
Zijn invloed binnen de wereld van de jazz en daarbuiten is echter niet gering. Pat Metheny en Kurt Rosenwinkel zijn grote bewonderaars van deze Braziliaanse gitarist, componist en zanger. En Lilian Vieira (Zuco 103) en Gideon van Gelder (José James) hebben elkaar gevonden dankzij de muziek van Horta.
Met de toer die ze afsluiten in de North Sea Jazz Club komt Horta – en Milton Nascimento, waarvan het duo ook enkele composities speelt – uit de bus als een klassiek geïnspireerde componist, lyrisch, complex, met onnavolgbare harmonische wendingen, maar ook speels en eigenzinnig. Geen Braziliaanse dansmuziek met opzwepende ritmes die heupen doen bewegen en voeten van de vloer tillen, maar muziek die wil verdiepen, die wil dansen in gedachten.
Souplesse
De expressieve reikwijdte, overtuigingskracht en souplesse van Vieira laat de muziek langzaam maar intens bij je binnenkomen. Het ene moment klinkt Vieira opgewekt licht, dan weer weemoedig zwaar, maar haar stem danst licht en klinkt ontwapenend.
Aangrijpende en ontroerende melodieën worden door Van Gelder in een harmonische klankrijkdom gehuld met daaronder knap gespeelde ritmes. Een rijkdom die weliswaar als een verdieping klinkt, maar soms ook in overdaad overgaat. Van Gelder kan niet alleen heel veel, hij laat ook zien dat hij veel kan. En dan blijkt ook dat lichtheid en sensitiviteit – bijna in één adem te noemen met veel na-oorlogse Braziliaanse muziekstijlen – soms op wat gespannen voet komen te staan met een op momenten volle (ritmische) begeleiding.
Maar zijn rijke harmonische palet betovert ook, zoals in ‘Caso Antigo’ (Toninho Horta) en ‘Milagre dos Peixes’ (Milton Nascimento). Hier moet Vieira zelfs wat terugnemen wat de intimiteit van hun muziek versterkt. Dan klinken muzikale juweeltjes: klassiek getinte composities, die op een lichtvoetige wijze worden vertolkt en getuigen van een diep inzicht in pure innerlijke schoonheid.
Dat is geen overdrijving, maar een door Horta geïnspireerde muzikaliteit, die diep snijdt.
www.lilianvieira.wordpress.com
www.gideonvangelder.com
Gepubliceerd op Jazzenzo