Chris Potter boeit maar beklijft met mate

CONCERTRECENSIE. Chris Potter Underground, Bimhuis Amsterdam, 26 februari 2015

Alsof in één frase de encyclopedie van de jazz zich ontvouwt, zo klinkt het geluid van tenorsaxofonist Chris Potter. Of vergelijk het met een kristal dat helder wit licht divergeert tot het spectrum aan kleuren waar wit licht uit opgebouwd is. In zijn beheerste en gearticuleerde spel hoor je namelijk alle gradaties, kleuringen en intonaties. Variërend van een free jazzachtige rauwheid van een Pharoah Sanders tot een rond, beheerst en ingetogen geluid zoals bij zijn vroege inspirator Paul Desmond.

Dat brede spectrum kenmerkt niet alleen Potter maar ook zijn vierkoppige Underground. Luister naar drummer Nate Smith en je hoort een genadeloos strakke timing waarbij de dynamiek zich als een elastiek uitrekt: van subtiele ritmes en roffels tot ferme en soms snoeiharde klappen, zoals in het nummer ‘Tweet’.

Brutaal
Het kwartet klinkt brutaler en meer underground dan de orkestrale variant, te beluisteren op het onlangs verschenen ECM-album ‘Imaginary Cities’. Uitgevoerd door Chris Potter Underground Orchestra en met Craig Taborn op piano. De Fender Rhodes van Taborn, aanwezig op alle drie eerder verschenen albums van het kwartet, mist in deze live bezetting. En daarmee onder andere zijn behendige dubbeling van baslijnen om de groove kracht bij zetten.

In plaats daarvan staat nu het samenspel en de dubbeling van melodielijnen tussen Potters tenorsax en de elektrische gitaar van Adam Rogers meer op de voorgrond. Rogers vult de leegte die Taborn achterlaat weliswaar ten dele – de elektrische gitaar ligt qua klankkleur enigszins in het verlengde van de Rhodes – maar klinkt in de begeleiding wat star en overheersend en minder subtiel en groovy dan Taborn.

Vrijheid
Het collectief zoekt de vrijheid en tast grenzen af. Dat kan door het ijzersterke en uitdagende ritmische fundament en de stevig neergezette groove. Die zijn allesbepalend en tegelijkertijd de springplank voor de sprong in het diepe. Tussen de vrije geïmproviseerde en vaak tot hoge energie ontwikkelende solo’s klinken strak geregisseerde muzikale statements die een houvast bieden binnen de onbegrensde vorm. Want de groove is bij deze groep vele malen indringender dan de vorm zelf en dus ook dan de muziek als verhaal.

En dat heeft een nadeel: de muziek boeit in het moment maar beklijft met mate. Het is vluchtig als water en echt grip heb je er niet op. Daardoor kun je na afloop het gevoel hebben dat je iets fantastisch hebt gehoord maar dat het niet die indruk heeft achtergelaten die je verwachtte.

Of: de indruk die het verdient. Want zoveel is zeker: de muziek van Chris Potter Underground is van een hoog niveau, complex en onuitputtelijk. Ja zelfs verslavend.

www.chrispotter.net
Gepubliceerd op Jazzenzo