Een tijdje terug las ik het boek Daily Rituals: How Artists Work van Mason Currey (zie mijn eerdere blogpost) waarin hij van uiteenlopende creatieven de dagelijkse rituelen vastlegde.
Ik ben meer en meer geïnteresseerd geraakt in rituelen. Ik heb zelf aan paar vaste rituelen, waaronder het dagelijks beoefenen van muziek. Een ritueel is als het trainen van een spier, herhaling is het middel om op de langere termijn resultaat te behalen. Maar wat ik zo prettig vind aan rituelen is dat een dagelijkse routine ook rust en focus brengt in de dagelijkse sleur van drukte en afleiding.
Het mes snijdt aan twee kanten.
Vergelijkbaar met het vastleggen van de dagelijkse rituelen van creatieven, interviewde ik enkele jaren terug hedendaagse (jazz)musici (ze zijn hier te lezen). Ik vroeg onder meer wat muziek in hun leven betekent.
Ik ga me de komende tijd verdiepen in (oefen)routines van musici en laat me daarbij inspireren door m’n helden, voorbeelden en andere bronnen. Vragen die daarbij aan bod komen zijn: Hoe kun je het beoefenen van muziek zien als dagelijks ritueel zodat het niet alleen je muziek maar ook je leven verrijkt? Welke gewoontes kun je het beste ontwikkelen, welke juist niet? Welke routines geven je toegang tot de muziek zelf (in plaats van de wereld er om heen)?
Het gaat mij dus niet om welke virtuoze technieken musici leren, maar wel: welke gewoonten cultiveren ze om creativiteit te ontwikkelen en tot creatieve hoogtepunten te komen?
Charles Duhigg noemt het “keystone habits” in zijn boek The Power of Habit. Dat zijn gewoonten die, als je ze eenmaal hebt aangeleerd – of afgeleerd, dat is vaak lastiger – een kettingreactie teweeg brengen. Het activeert andere gewoonten. Zoals bijvoorbeeld vroeg opstaan je creatieve productiviteit kan verhogen (zoals in ieder geval het geval was bij de schrijver Anthony Trollope die een indrukwekkend aantal van bijna 50 romans schreef in een leven waar hij een reguliere baan had. “It was my practice to be at my desk every morning at 5:30 a.m. and it was also my practice to allow my self no mercy”, schreef hij.)
Ik ben zelf erg van mijn dagelijkse muziekritueel gaan houden, elke dag beetje bij beetje verder komen, ook al heb ik maar een half uurtje de tijd. En dat niet alleen. Het is ook een prettige manier om je van de drukte van de dag terug te kunnen trekken, of zoals John Cleese zou zeggen: “Sealing yourself off”.
In onze cultuur staat het resultaat vaak voorop. Maar tot een resultaat komen is vaak een gevolg van een jarenlang proces. Ik ben meer en meer van het proces gaan houden en daarbij spelen gewoonten en rituelen een belangrijke rol. Je kunt er niet van uit gaan dat simpelweg 10.000 uur oefenen je een expert maakt ook omdat hoe je oefent vaak veel meer het verschil maakt dan wat je oefent.
Er zijn genoeg boeken, methoden, YouTube-filmpjes die uitleggen hoe je je een bepaalde techniek jezelf eigen maakt. Zo kun je je idioom en techniek uitbreiden, maar techniek is iets anders dan oefenroutines. Die twee kunnen elkaar niet vervangen, wel aanvullen. Deze blog gaat niet over techniek, ik ga je niet uitleggen wat een sus4-akkoord of een arpeggio is.
Onder die boeken, methodes en YouTube-filmpjes gaan er maar heel weinig over oefenroutines en rituelen, misschien omdat het niet direct zichtbaar resultaat oplevert. Ik lees dus maar weinig terug over de “keystone habits”. Studieboeken proberen vaak één ding te zeggen: “Wil je dat bereiken, dan moet je eerst dit kunnen.” Dat klinkt intuïtief logisch, maar meer oefening leidt niet automatisch tot betere resultaten en voordat je het weet sluipt er een perfectionist in je die je steeds probeert te vertellen dat je er nog (lang) niet bent. Kun je dan nog genieten?
Wat zo’n werkethos ook met zich kan meebrengen is een verwijdering van de rijke bron van muziek waaruit je (zeker in deze tijd) rijkelijk kunt putten. Daarom vind ik de frisse blik van klassiek pianist James Rhodes zo inspirerend. Hij zegt het stellig: “The one thing that has never changed is the music itself. It’s just immortal. It’s perfect. Everything around it, as I think, is just for crap.” (in: TEDx Music and the Inner Self) En hij heeft een punt: er is wereld gebouwd om de muziek, die het zicht erop flink kan belemmeren.
Ik ga mij de komende 3 maanden verdiepen in m’n helden, inspiratiebronnen en voorbeelden (musici, klassiek, jazz, componisten, creatieven, wetenschappers) die mij hier meer over kunnen vertellen. Waarna ik ze ga inpassen binnen m’n eigen dagelijkse muziekritueel. In deze blogreeks zal ik mijn bevindingen met je delen.