Laatst vroeg ik mezelf af waarom ik wel mijn toonladders oefen op de piano, maar geen virtuositeitsoefeningen doe als ik ga schrijven of typen. Doordat ik ongeveer al mijn hele leven muziek maak is het lezen van blad een tweede natuur geworden; ik sta er niet meer bij stil. Wat visueel binnenkomt wordt bijna automatisch verwerkt tot hamerende vingers op zwart-witte toetsen.
Als schrijver ben ik een stuk minder virtuoos. Ik heb m’n toetsenbord nooit als domein gezien van ambachtelijkheid. Ik heb nooit blind leren typen en schrijf met een slapstickachtig ongemak dat veel weg heeft van de goedbedoelde maar onhandige capriolen van het hoofdpersonage (Charly Chaplin) in The Tramp.
Schrijven is geen performance zoals muziek dat is, maar als je je laptop als verlengstuk ziet van wat er zich in je hoofd afspeelt, dan is er alles voor te zeggen om het zo snel mogelijk vanuit je hoofd op het scherm te krijgen. Automatisch schrijven is een manier om het creatieve proces op gang te brengen en je zou het schrijven toch kunnen zien als een performance, zoals musicus en schrijver Stephen Nachmanovitch dat doet:
I eventually learned to treat each solitary writing session at home the same way I treat a life performance.
Er is een term die het live aspect van schrijven beschrijft: transcription fluency. Het snel en vloeiend overzetten van je gedachten op papier. Ik leerde het van schrijver en journalist Clive Thompson, hij noemt de voordelen en het plezier van snel typen.
Hij zegt:
If you teach people to write, you teach them to think. If you teach them to type faster, it helps them getting their ideas out.
Er bestaat ook onderzoek naar het positieve effect van transcription fluency. Een hogere flow zou leiden tot een hogere kwaliteit. Maar snelheid levert niet in alle gevallen voordeel op. Clive Thompson noemt naast de voordelen van snel typen ook de voordelen van langzaam schrijven, zoals je misschien gewend bent in het werken met pen en papier.
Het langzamere proces van werken met pen en papier is volgens Clive Thompson met name geschikt voor:
- het maken van notities
- het schetsen en uitwerken van ideeën
- het vormgeven van gedachten
Die twee modi (snel typen, langzaam schrijven) deden me ook denken aan wat Daniel Kahneman omschrijft in Thinking Fast and Slow als twee systemen van het denken: snel (instinctief en emotioneel) en langzaam (bedachtzaam en coherent). De truc is te weten wanneer je welke inzet.
Vanwege de snelheid is typen volgens Clive Thompson juist geschikt voor:
- creëren en produceren (meters maken)
- het vastleggen van een gedachtestroom (transcription fluency)
Daarom geeft hij anderen altijd deze twee adviezen:
Write as quickly as you can and always carry a pencil.