Oordelen zit creativiteit vaak in de weg. En creativiteit heeft voor een flink deel weer te maken met een open aandacht voor alles. Oordelen heeft een functie zoals ik hieronder schrijf, maar zit een creatieve en open houding vaak in de weg.
Ik vond deze dieperliggende reden waarom we vaak geneigd zijn te oordelen. Schrijver en bedrijfsadviseur Alison Bonds Shapiro schrijft in Psychology Today:
We judge something to be done with it. […] The rush to being done with something does not increase our capacity to pay attention.
Even later schrijft Shapiro:
When we judge something we generally assess whether or not we need to “fix” it, reject it or enhance it, and move on. In other words, we are motivated to change it in some way.
Oordelen heeft dus een functie om onzekerheid op te heffen, om een bepaalde veiligheid te waarborgen. En – zoals Shapiro het hier aangeeft – heeft oordelen te maken met het willen veranderen van iets (onszelf, onze omgeving).
Maar dat lijkt een creatiever leven juist in de weg te staan.
In lijstjes waar analytisch en creatief denken naast elkaar worden gezet, staat bij analytisch denken vaak “oordelen” en bij creatief denken “uitstellen van oordelen”. Wat mij interesseert is wat het uitstellen van oordelen doet voor ons brein. Of van de andere kant bekeken: wat aandacht doet voor ons brein.
Shapiro zegt hierover:
It is attention, not judgment, that will help our brains rewire.
In open aandacht zit een transformerende potentie. Oordelen (over dingen, over de ander, over jezelf) zit die open aandacht juist in de weg. Schrijver en neuropsycholoog Rick Hanson schreef het boek Buddha’s Brain: The Practical Neuroscience of Happiness, Love and Wisdom. Hij legt hier onder meer uit hoe we de kwaliteit van onze aandacht kunnen verhogen en hoe het ons brein vormt.
Als je je eigen brein wilt beïnvloeden dan is het goed te weten wat aandacht is en hoe het werkt. Hanson schrijft in dit artikel hoe je aandacht kunt zien en hoe het inwerkt op het brein:
Attention is like a combination of a spotlight and vacuum cleaner: it illuminates what it rests upon and then sucks it into your brain – and yourself.
Zoals Shapiro schrijft is de reden dat we oordelen om te willen veranderen (anderen, onszelf, de dingen in onze omgeving). Dit doen we door problemen te voorzien van oplossingen, dingen te willen verbeteren of juist af te wijzen. Kortom om wat onzekerheid geeft af te sluiten en verder te gaan.
Maar uiteindelijk brengt een open aandacht jou als persoon verder.