Keer het om (en leer te denken als een kunstenaar)

Een paar maanden geleden kreeg ik het boek Drawing on the Right Side of the Brain in handen. Het is van kunstenaar en schrijver Betty Edwards. Kort na de eerste publicatie ervan in 1979 stond het voor ruim een jaar op de New York Times bestseller list.

Voor wie graag tekent en wie meer inzicht wil in hoe creativiteit ontstaat is dit boek een echte aanrader. Met het boek leer je niet alleen te tekenen – en nee het is niet geschreven voor creatieve genieën, maar voor iedereen die het wil leren – maar je leert door te tekenen tegelijkertijd je brein verkennen. Hoe dat kan?

Het boek maakt inzichtelijk hoe je door te tekenen de overgang kunt maken (en herkennen) van het talige en analytische deel van je brein naar het ruimtelijke en creatieve deel. De website Draw Right van Betty Edwards heeft daarom een toepasselijke titel: je wordt creatiever als je je “rechter” hersenhelft leert aan te spreken.

Afgelopen week deed ik één van de experimenten uit haar boek: de Upside Down Drawing. Het is een geweldig leuke oefening. Ik tekende één van de prachtige tekeningen van Picasso: een portret van Stravinsky (1920). De 4 tekeningen zijn allen getekend door het origineel ondersteboven voor me neer te zetten, elke tekening begon ik vanuit een andere zijde van het papier (links, rechts, boven, onder).

Door iets ondersteboven te keren moet je anders leren kijken. Je kunt niet meer vertrouwen op wat je kent (“dit is een neus”, “dit is een hand”) of wat je denkt dat je ziet.

Het blijkt een hele uitdaging om te tekenen wat ik echt zie. Wat ik ken en weet is ineens onbekend en daagt mijn brein uit er een oplossing voor te vinden.

Ik word uitgedaagd om lijn voor lijn te tekenen, vooral te letten op ruimtelijke afstanden, ruimten, rondingen, lijnen, zonder dat ik altijd weet waar ik ben of hoe ik het deel van het lichaam zou noemen (bij de broek en de stoel raakte ik echt de kluts kwijt en weet ik niet wat ik teken).

En dat is precies de truc van de oefening om het zo lastig mogelijk te maken voor mijn talige en analytische brein.

Hoe onhandig of onbeholpen het resultaat er ook uit ziet nadat ik mijn tekening 190 graden draai, het resultaat is ergens altijd bemoedigend misschien door de opgaaf die ik mezelf stelde en het is in ieder geval verrassend doordat ik dan pas “echt” zie wat ik heb getekend.

In het boek van Betty Edwards zijn voorbeelden te vinden van tekeningen die veel beter zijn (nauwkeuriger geobserveerd) doordat ze ondersteboven zijn getekend.

Dus keer het om en laat je creativiteit op z’n beloop!