Creatieve rituelen

Eerder schreef ik over een ochtendritueel dat bekend staat als Morning Pages. Ik ken aardig wat mensen die hiermee bekend zijn of die het ook daadwerkelijk doen. Mocht je er nog niet bekend mee zijn, lees dan mijn eerder post over Morning Pages. Voor degene die er al bekend mee zijn, wil ik hier een aanvulling delen. Ik noem het Morning Pages 2.0.

Bij Morning Pages schrijf je zonder je pen van papier te halen in de ochtend zo'n 2 a 3 pagina's over alles wat er op dat moment in je opkomt. Je doet dat niet eenmalig. Je doet het met enige regelmaat. Want alleen dan ga je de vruchten ervan plukken. Meer inspiratie. Meer rust. En vooral meer verbinding met jouw intuitie.

... lees verder

Hoe kun je meer betovering, nieuwsgierigheid en creativiteit in je leven vinden? Die vraag stond centraal in een online workshop (The School of Life) met schrijver Elizabeth Gilbert, waar ik twee weken geleden aan deelnam. Ik las zo'n 4 jaar geleden haar boek Big Magic, waar ze reflecteert op haar eigen creatieve proces. Het is één van de meest integere en persoonlijke boeken die ik ken over dit onderwerp.

... lees verder

Elke week beschrijf ik een nieuw ritueel voor meer creativiteit en betekenis in je dagelijkse leven en werk.

Als je met meer voldoening meer gedaan wilt krijgen, dan kan het helpen om je dagelijkse gewoonten eens te observeren. Hoe ziet jouw dag er doorgaans uit? Waar krijg je energie van en waar loopt je energie weg? Wat helpt jou te focussen? En wat zijn juist afleiders? Kun je helpende gewoonten en rituelen ontwikkelen?

... lees verder

Elke week beschrijf ik een nieuw ritueel voor meer creativiteit en betekenis in je dagelijkse leven en werk.

Door iedere dag even stil te staan en te reflecteren op je taken van die dag, krijg je meer helderheid en zie je beter waar er ruimte is voor verbetering. Geïnspireerd op een tip van ondernemer en schrijver Jocelyn Glei, reserveerde ik afgelopen week iedere dag 15 minuten om te reflecteren op mijn werk. Mijn modus die steeds vooruit wil en steeds nieuwe inzichten, taken en ideeën ziet en mij vervolgens het gevoel geeft drukker te zijn dan ooit, maakte met dit moment van reflectie even pas op de plaats. Door iedere dag even stil te staan zie ik helderder voor me wat goed ging en waar er ruimte is voor verbetering.

... lees verder

Elke week beschrijf ik een nieuw ritueel voor meer creativiteit en betekenis in je dagelijkse leven en werk.

Wie aan creativiteit denkt, zal misschien allereerst denken aan dingen die geproduceerd of gecreëerd worden. Maar je systeem van de juiste voeding voorzien is minstens zo belangrijk - zo niet belangrijker - om überhaupt iets goeds tot stand te kunnen brengen.

... lees verder

Elke week beschrijf ik een nieuw ritueel voor meer creativiteit en betekenis in je dagelijkse werk.

Iets wat ik bij vlagen doe is het bijhouden van notitieboekjes. Ik heb tal van kleine notitieboekjes voor bepaalde activiteiten, zoals interviews, workshops of trainingen. Alles wat ik de moeite waard vind schrijf ik op. Vroeger had ik zulke boekjes voor de dag - alles wat mijn aandacht had kwam er in te staan. Die boekjes hadden een bepaalde rommeligheid. Net zo rommelig als het leven soms kan zijn, weerspiegelden deze boekjes precies dat: het leven.

... lees verder

Elke week beschrijf ik een nieuw ritueel voor meer creativiteit en betekenis in je dagelijkse werk.

Mijn brein houdt van afwisseling. Na een uitdagende klus heeft het downtime nodig. En daarna vraagt het weer om een kluif. Mijn brein houdt dus van ritme, enerzijds voorspelbaar en dan weer een verrassende onvoorspelbaarheid. Net zoals muziek een prettige afwisseling is van klanken en stiltes, patronen en onderbrekingen, zo snakt mijn brein naar een prettig ritme. ... lees verder

Elke week beschrijf ik een nieuw ritueel voor meer creativiteit en betekenis in je dagelijkse werk.
Ik heb van die periodes dat ik weer aan het tekenen sla. Ik doe het meestal als start van de dag of als tussendoortje en soms vind ik het prettig om gewoon te experimenteren met iets nieuws. Tekenen kan je uit de drukte van de dag halen, of misschien beter: de drukte van de geest. Want het is vooral de geest die je de drukte doet ervaren. Iets tussendoor doen - het inlassen van korte rustpunten in je dag wordt ook wel downtime genoemd - is dus een prettige afleiding voor je geest. ... lees verder

Het was één van de eerste dingen die ik in mijn jonge jaren leerde tijdens tekenlessen: de kunst van het weglaten. Het is een universeel principe. Het geldt niet alleen voor een tekening, een compositie, een kunstwerk of een boek, het geldt net zo goed voor de compositie van je leven, het jaar, de maand of de dag. Deze gaan er vaak beter uitzien als je dingen weglaat. Zeker in een tijd waar de technologie uit alle hoeken en gaten je dag binnenkomt, wordt het steeds belangrijker om te bepalen wat je weg laat.

Als je meer vanuit je eigen intentie wilt werken is het belangrijk om regelmatig stil te staan bij wat je weg wilt laten. Het bekrachtigt wat er wel toe doet. Ik houd er van om regelmatig twee lijstjes te maken van dingen die ik wel doe én dingen die ik niet doe. En ik wil altijd meer wel dan niet, maar elke keer als ik er even voor zit, maakt het beter zichtbaar wat ik wel wil (en dit artikel legt uit waarom ik meer wel dan niet op mijn lijstje wil).

Er zijn ook verschillende dagelijkse gewoonten die je helpen om datgene gedaan te krijgen wat je echt wilt doen, juist door andere gewoonten weg te laten. De Not-To-Do List van Tim Ferriss vind ik een mooi voorbeeld. Of lees Productivity is Really About What you Don't Do van Jocelyn K. Glei, over hoe je dit inpast in je dagelijkse routine. Een van de gewoonten die mij heeft geholpen om minder te doen en met meer betekenis en creativiteit mijn werk te doen is door mijn computer en laptop alleen te gebruiken voor waar het wel goed is, namelijk door het niet te gebruiken in de volgende situaties:

  • Als ik op ideeën aan het broeden ben
  • Als ik vorm wil geven aan ideeën of een concept wil ontwerpen
  • Als ik mijn gedachtes de vrije loop wil laten
  • Als ik ergens op reflecteer
  • Tijdens de ochtend, in ieder geval niet de eerste uren na opstaan
  • Tijdens de avond, in ieder geval niet het laatste uur voor slapen gaan

Ik gebruik de computer en laptop wel bij:

  • Het uitvoeren van dingen.

Het levert mij tijd en inspiratie op omdat de computer - zoals ik eerder schreef - de opgejaagde perfectionist in mij naar boven haalt; de computer bewerkt ideeën al vóór ze er zijn.

Voor het rijk der ideeën en creaties zijn er voor mij lege journals, boeken, indexkaarten, losse blaadjes, marges in de pagina's van boeken, memorecorders, notitieboekjes, een pen, fineliner, potlood, stift en penseel én een vroege ochtend zonder afleiding.

Ik gebruik mijn beeldscherm soms voor reminders. Vroeger plakte ik post-its met taken en acties (wat overigen niet heel goed leek te werken). Ik ververste het namelijk niet dagelijks (terwijl mijn taken dat wel deden), dus werden het later opbeurende zinnen. En weer iets later werden het één-woordmantra's.

Misschien was het voortschrijdend inzicht of luiheid - of een combinatie van beide. Zo heeft het woord 'creatie' ongeveer een jaar aan mijn beeldscherm gezeten, het herinnerde mij regelmatig aan één van mijn waarden. Erachter stond het woord 'reactie' (doorgestreept), dat herinnerde mij aan het soms subtiele maar belangrijke onderscheid tussen beiden. Bevind ik mij nu in de reactie- of creatiestand?

De kracht van de mantra zit in de herhaling. Het heeft een rituele kracht. Wat gebeurt er als je jezelf steeds herinnert aan één woord of zin?

Sommigen gebruiken een mantra als begin van de dag. Ondernemer Tim Ferriss herinnert zich zijn 4-woordenmantra ('Make before you manage'), wanneer de chaos van het leven zich opstapelt herinnert

Make before you manage.

Topsporter Kara Goucher vertelt in dit interview hoe mantra's haar helpen te focussen op wat ze uit haar training wil halen en wat haar einddoel is. Naast mantra's maakt ze gebruik van power words ('I'm confident', 'I'm courageous', 'I believe') elke keer wanneer negatieve gedachtes haar hoofd binnensluipen. Beide leren haar steeds weer bij zichzelf terug te keren.

Maar je kunt er ook voor kiezen om een mantra voor de dag te kiezen. Elke dag een andere, zoals Elizabeth Craft tipt in deze podcast met Gretchen Rubin. Het kan iets zijn dat je die dag nodig hebt. Dan kan het handig zijn er een lijstje van aan te leggen waar je gemakkelijk uit kunt kiezen.

Vorig jaar reisde ik door Thailand en bezocht ik natuurlijk ook de prachtige tempels. Wat me altijd stil deed staan waren de ingangen en doorgangen met veelkleurige monsters en drakenkoppen, bedoeld om de boze geesten buiten te houden. Die rijkgedecoreerde en ambachtelijk vervaardigde toegangen benamen mij regelmatig de adem. Hoeveel aandacht en tijd is er voor nodig om zoiets te maken?

Dat het mij doet stilstaan is ook precies de bedoeling van zulke toegangsdeuren. Ze markeren een overgang naar een andere ruimte, naar een andere wereld. Ik sta letterlijk op een drempel.

Je kunt een drempel als metafoor zien. Er zijn talloze drempels, grote en kleine. Van het voltrekken van een huwelijk tot het opstaan in de ochtend.

De grote levensovergangen hebben meestal nog iets ritualistisch, maar de kleinere overgangsrituelen zijn grotendeels verdwenen uit onze geseculariseerde cultuur (en juist in een cultuur die gepaard gaat met stress en verlies van aandacht en betekenis).

Ik stond er afgelopen week bij stil welke overgangen ik (soms dagelijks) doorkruis zonder er altijd bij stil te staan (en het zijn er veel meer dan ik hier kon bedenken):

  • Fases in je leven (kindertijd, studie, trouwen, werk)
  • Type activiteit (geconcentreerd, ontspannen)
  • Tijd (ochtend, avond)
  • Offline en online
  • Alleen zijn en onder de mensen
  • Van een oude gewoonte naar een nieuwe
  • Een nieuw inzicht
  • Slapen, opstaan en wakker worden
  • Van activiteit naar rust

Sommige overgangen merk ik vaak helemaal niet op. Offline en online lopen vaak in elkaar over zonder dat ik er van bewust ben, net als werk en privé. Is dat erg? Wel voor je aandacht en concentratie heb ik gemerkt. Een tijd terug maakte ik er bijvoorbeeld een gewoonte van om van werk naar huis een podcast te beluisteren. En dat hielp juist om gedachtes aan werk los te laten en echt thuis te kunnen komen.

Ik ontdekte dit mooie ritueel dat Gretchen Rubin beschreef in The Threshold Ritual. Ik vind het een mooi voorbeeld van hoe je vroegere gebruiken weer kunt toepassen in je dagelijkse leven voor meer voldoening. Ze beschrijft haar gewoonte om bij thuiskomst (terwijl ze haar sleutelbos pakt) even stil te staan en zichzelf te herinneren aan hoe blij en dankbaar ze is weer thuis te zijn.

Je kunt het op oneindig veel manieren doen. Je kunt het lijstje met overgangen hierboven eventueel gebruiken. Zorg in ieder geval hier voor:

  • Begin met iets simpels wat je dagelijks doet (thuiskomen of opstaan bijvoorbeeld)
  • Neem een activiteit of trigger (zoals je sleutelbos pakken of een glas water drinken) die hierbij hoort
  • Vind voor jezelf een prompt of zin en maak het persoonlijk, het kan een zin zijn (ik ben blij weer thuis te komen en ben er dankbaar voor) of een vraag (waar ben ik dankbaar voor?)
  • De tweede kun je evt. opschrijven ...

En voor als je iets meer (spirituele) verdieping wilt in de betekenis en achtergrond van dit ritueel dan kan ik je dit artikel aanraden. Het woord threshold komt letterlijk van thresh (dorsen = het ontdoen van de korrel uit het oneetbare omhulsel). Elke keer als we op een overgang staan laat je een stukje identiteit achter je en krijg je een stukje nieuwe identiteit mee.

Nieuwsgierigheid is één van mijn drijfveren. Misschien niet een nieuwsgierigheid naar alles, maar wel naar veel en vooral naar verdieping. Het geeft me de brandstof om vooruit te kunnen. En nieuwsgierigheid kan niet zonder focus. Des te meer focus ik kan opbrengen des te meer leer ik en des te meer voldoening iets mij geeft.

Nieuwsgierigheid kun je oefenen. Eén van de grootmeesters in obsessieve focus is Leonardo da Vinci. Niet omdat hij zich slechts met één ding bezig hield (in tegendeel zelfs), maar omdat hij feilloos observeerde. Hij observeerde hoe water stroomt, hoe rook zich beweegt in de lucht of hoe de tong van een specht eruit ziet (mocht je, zoals ik, af en toe denken een tikkeltje obsessief te zijn ...). En hij deed dat door een hele rits vragen in z'n dagboek op te schrijven. Dat hielp zijn verbeelding. Vervolgens schetste hij hoe de tong van een specht er dan uit zou moeten zien. De vraagkracht die Da Vinci gebruikt in zijn dagboek omschrijft Thomas Oppeng in dit mooie artikel als iets dat iedereen kan.

Vooraf vragen stellen is een simpele maar heel effectieve manier om je geest in de open stand te zetten.

Het ritueel dat je daarbij kunt gebruiken wordt in dit artikel uitgelegd (en beschreven door choreograaf Twyla Tharp in The Creative Habit):

  • Voordat je verf aanbrengt op je penseel of met je vingers het toetsenbord aanraakt, schrijf je 20 vragen op over het door jou gekozen onderwerp.
  • Beantwoord deze vragen dan één voor één.
  • Stel je wilt een landschap schilderen. Uit welke richting komt het licht? Welke bomen komen oorspronkelijk uit het gebied? Hoeveel lucht kun je zien? Waait de wind? Wat is de overheersende kleur? Waarom ben je daar?

Des te meer je weet, des te gemakkelijker is het om je verbeelding aan het werk te zetten.

Je kent het wel, zo'n lampje met een paar lichtstraaltjes eromheen. Een idee. Een geweldig inzicht. Eureka! Misschien staat het wel voor dat alles veranderende idee of het geniale inzicht dat iemands leven voorgoed veranderde. Maar dit soort Eureka-momenten komt meestal niet in één keer. Ze zijn vaak (zo niet altijd) het resultaat van bergen werk, inzet en vele kleine ideeën of ontdekkingen. Neem nu bijvoorbeeld de evolutietheorie van Charles Darwin. Die ontdekking was heus geen plotseling inzicht, maar het resultaat van onnavolgbaar onderzoek en uiterst nauwkeurige aantekeningen in notitieboekjes.

Toch doet een idee zich vaak voor als een plotseling inzicht met een bepaalde mate van urgentie. Je hebt het gevoel dat je meteen in actie moet komen óf je laat het en je besteedt er verder geen aandacht aan. Maar beide zijn niet bevorderlijk voor je creativiteit. De middenweg is dat wel. Dat is door er ontvankelijk voor te zijn en ze op te schrijven, want goede ideeën hebben vaak jaren tot decennia nodig om tot rijping te komen. En door ze op te schrijven kun je dat proces faciliteren.

Zo'n creatieve gewoonte kan er als volgt uit zien:

  • Spreek elk idee in op je smartphone (of een notitie-app zoals Evernote) zodat je het niet vergeet.
  • Zet ze in een lijst in chronologische volgorde (ik doe het in Excel).
  • Periodiek plan je een moment in om deze lijst door te nemen. Doe de frequentie naar eigen inzicht. Eén keer per 3 maanden kan voldoende zijn.
  • Kijk naar connecties met andere ideeën en kijk naar de connectie met je leven. Welke ideeën hebben op dit moment waarde in jouw leven?

Schrijver Steven Johnson, auteur van Where Good Ideas Come From, beschrijft deze eenvoudige methode in zijn artikel The Spark File. Het is eenvoudig en doeltreffend. Als ik terug kijk realiseer ik me vaak hoe de ideeën zich al hebben gevormd in tastbare resultaten, zoals bijvoorbeeld deze reeks creatieve rituelen. Filmmaker (en auteur van Catching the Big Fish) David Lynch schrijft dat je ideeën niet maakt, maar (ont)vangt. Precies dat doe je met zo'n ideeënlijst. Ideeën zijn puzzelstukjes of fragmenten, ze zijn tegelijkertijd klein én (in potentie) groot. Als je er ontvankelijk voor bent en je blijft trouw aan die subtiele ingevingen dan volgt de rest. Maar schrijf ze op!

You fall in love with the first idea, that little tiny piece. And once you've got it, the rest will come in time. - David Lynch

En dan zijn die kleine, vaak eenzame en koppige, ideeën ook weer op zoek naar soortgenoten, zoals schrijver Elizabeth Gilbert schrijft in Big Magic. Ideeën zijn samenwerkingspartners die een tijdje aan je deur blijven kloppen. Laat ze binnen en vertrouw hun aanwezigheid.

Er zijn de afgelopen tijd heel wat boeken verschenen over hoe je de dag goed start. Van een ochtendroutine die je in 6 minuten doorloopt (Hal Elrod, auteur van het boek Miracle Morning) tot boeken waar creatieven en mensen uit het bedrijfsleven worden geïnterviewd, zoals My Morning Routine.

Maar niet alleen zij hebben ochtendroutines. Iedereen heeft er ze. Ik wil je enkele belangrijke basisprincipes meegeven waar volgens mij een succesvolle ochtendroutine uit bestaat. Zonder ochtendroutine heb ik het idee dat ik niet echt leef. Dat besefte ik pas toen ik mijn ochtendroutine bewust aan het vormen was zo'n 3 jaar terug. Deze principes zijn geïnspireerd op mijn eigen ervaringen, op Tim Ferriss die ongeveer elke gelegenheid aangrijpt er over te spreken en op Leo Babauta, autoriteit op het gebied van gewoonteverandering en oprichter van Zen Habits.

Bouw mentale reserve op

Eén van de mooie uitspraken van Tim Ferriss is: "If you win the morning, you win the day." Het gevoel dat je in de ochtend al iets hebt bereikt - ook al is het alleen het opmaken van je bed, zoals Tim Ferriss zegt - levert je energie op voor de dag. Met een ochtendroutine bouw je mentale reserves op. Een soort van brandstof voor de dag. Mentale reserves zijn eindig. Te weinig ervan kan leiden tot besluiteloosheid en verminderde keuzevaardigheid. Maar een vermindering van die reserves maakt je ook gevoeliger voor afleiding door beeldschermen en mobiele apparaten. Push-ups, yoga, meditatie, mindfulness, journaling of affirmaties kunnen allemaal bijdragen aan de opbouw van die reserves.

Zie je ochtend als een geschenk

Als je één uur als geschenk in de ochtend zou krijgen, wat zou je daar mee doen? Leo Babauta stelt deze vraag omdat het antwoord kan geven op waar jouw essentie ligt. Als je één uur in de ochtend ziet als een stukje vrije tijd voor jezelf, dan kan dat heel krachtig zijn. In plaats van het checken van je mail, het nieuws of berichten besteed je tijd aan je meest waardevolle activiteiten. Dat kan van alles zijn en ze kunnen terug komen in al deze 4 categorieën (in willekeurige volgorde):

  • fysieke activiteit (zoals yoga, wandelen)
  • geconcentreerde activiteit (zoals lezen, journaling, muziek luisteren)
  • mentale activiteit (zoals meditatie, affirmatie)
  • focus op je belangrijkste activiteit van de dag

Die laatste combineer ik vaak met een wandeling of meditatie.

Creëer een flexibele routine

Het meest lastige aan een ochtendroutine vond ik in het begin de balans tussen structuur en vrijheid. Ik wilde de routine en het vaste. Maar ik wilde niet vast zitten aan een ochtendregime, waar elke minuut is vastgelegd. Leo Babauta geeft de tip deze tijd voor jezelf niet vol plannen. Het is juist een ruimte waar doen en niet doen bij elkaar horen. Die vind ik essentieel. Plan het dus niet vol, maar schrijf je routine wel op. Ik houd me aan de 4 categorieën en vaste tijdblokken, daarbinnen kan ik variëren. Zo kan ik in plaats van lezen ook muziek luisteren (of beide combineren). Ook verandert je routine als er iets in je leven verandert.

Het gevoel van voldaanheid dat ik kan hebben tijdens mijn ochtendroutine is absoluut bepalend voor mijn dag. Het stelt me beter in staat om te antwoorden op de momenten die zich tijdens de dag voordoen. Tim Ferriss noemt het ook wel "respons-able" worden, je leert de vaardigheid om te kunnen reageren op de uitdagingen van het leven van alledag.

Wil je meer weten of wil je je eigen ochtendroutine nog eens onder de loep nemen? Ik kan je deze links aanraden:

Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief.

Katten zijn misschien wel de beste inspirators die je in huis kunt nemen. Tenminste volgens de meeste schrijvers. Het geldt zeker voor Ernest Hemingway, die van een speciaal soort kat hield. Hemingway heeft ons ook een ander idee gegeven, namelijk hoe je je creatieve reserves op peil houdt. Hoe blijf je gemotiveerd en geïnspireerd? Hemingway gaf eens het volgende advies:

The best way is always to stop when you're going good and when you know what will happen next. If you do that every day when you're writing a novel, you will never be stuck. That is the most valuable thing I can tell you so try to remember it.

Misschien herken je dit wel. Dit advies kwam bekend te staan als de Hemingway-brug. Het verhaal gaat dat als Hemingway een hoofdstuk had afgerond hij weliswaar een voldaan gevoel had, maar ook merkte dat hij uitgeput was. Dat maakte de start van de volgende dag lastiger. Dan staarde hij naar een lege pagina. In plaats van een hoofdstuk af te ronden, besloot hij het begin van het volgende hoofdstuk te schrijven voordat hij zijn schrijfdag afsloot. Dit schrijft coach en schrijver Josh Linkner in zijn boek Disiplined Dreaming.

Ik vind het een mooi ritueel dat laat zien hoe je op een eenvoudige manier een flow kunt aanbrengen in je leven en werk. Het ritueel ziet er als volgt uit:

  • Waar je ook mee bezig bent (een klus, creatief project of een taak), kies een moment waar je lekker op gang bent én voldoende reserve hebt aangelegd voor een vervolg.
  • Stel jezelf de vraag wat je als reserve bewaart. Is dat rauwe energie? Zijn het emoties? Is het een verlangen? Zijn het ideeën? Of iets dat je aan een ander wilt vertellen?
  • Schrijf dit ergens op. In je notitie-app, op een kaartje of in een lijstje.
  • Stop het weg. Denk er verder niet meer aan.
  • Kijk er weer naar als je de volgende dag je werk hervat.

Choreograaf en danser Twyla Tharp beschrijft deze stappen in haar boek The Creative Habit. Ze vergelijkt de Hemingway-brug met een slimme stand-up comedian. Die weet het publiek te verlaten op het moment dat ze meer willen. Zo kun je ook jezelf geïnspireerd en gemotiveerd houden. Er is ook onderzoek naar gedaan.

Eigenlijk ben je op zoek naar een goeie cliffhanger. En dat is op het punt waar afsluiting en nieuw begin samenkomen. Variatie(s): wat je voor je (belangrijkste) werk doet, kun je ook voor de dag doen.

Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief.

Schrijver Gretchen Rubin vertelt in haar blog waarom ze ooit een ritueel maakte van één zin per dag. Gealarmeerd door de gedachte hoe weinig ze eigenlijk onthield van haar verleden ontstond het idee om dagelijkse herinneringen op te schrijven. Maar de gebruikelijke manier van een journal leek haar wat intimiderend en tijdrovend, waardoor ze besloot de eenvoudige versie ervan te doen. En zo startte ze jaren geleden met één zin per dag.

Zelf heb ik dit niet eerder gedaan, maar het spreekt me aan om iets eenvoudigs tot een dagelijkse gewoonte te maken en om zeg na één maand zo'n 31 regels te hebben die een mooi beeld geven van jouw maand. Het is denk ik niet toevallig dat Gretchen Rubin het, naast herinneren, ook heeft over patronen herkennen. Want wat is hier beter voor dan die gewoonte van één zin per dag?

Het ritueel ziet er als volgt uit:

  • Je begint met het kiezen van een prompt. Dat is een vraag die je jezelf stelt voor een periode, bijvoorbeeld een maand. Schrijver James Clear (Atomic Habits) geeft 5 gebieden aan (gebeurtenis, dankbaarheid, productiviteit, slaap, stemming) die helpen bij het kiezen van zo'n prompt.
  • Deze vraag zet je bovenaan de pagina met eronder 31 lijnen.
  • Bij voorkeur in de avond schrijf je die ene zin.
  • Aan het eind van de maand heb je één pagina met dagelijkse herinneringen.

En over herinneren. Herinneringen verbleken én ze worden vervormd. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat we ook vaak een vervormd beeld hebben van hoe we in de toekomst terug zullen kijken op het nu. Het blijkt dat we veel meer waarde hechten aan normale, aardse en eenvoudige dingen als we later terugkijken. Het zijn dus de kleine, alledaagse dingen die jouw journal waardevol maken.

Ik ben een echte lijstjesjunkie, ik houd van lijstjes en heb er overal wel eentje van, zoals te lezen boeken, te beluisteren muziek, ideeën (dat ik leerde van Maria Popova en Steven Johnson) of dagelijkse zorgen. Met het ritueel van één zin per dag maak je ook een lijstje en zoals James Clear schrijft kan dat dit simpele dagelijkse ritueel ook een manier zijn om je voortuitgang zichtbaar te maken.

Variatie(s): hetzelfde kun je doen met een foto.

Eén van mijn favoriete schrijvers over creativiteit Austin Kleon noemt zichzelf 'a writer who draws' en vertelt in één van zijn lezingen hoe bij hem schrijven over ging in tekenen: "My notebooks became a little bit more visual. I found out that thing called clustering, which I learned from Janet Burroway." Het overgangsmoment van schrijven naar visueel spreekt mij aan, omdat ik een gewoonte heb de schrijfpen te pakken, terwijl ik de voordelen ken van tekenen en visualiseren.

Dit schrijfritueel ziet er als volgt uit:

  • Kies één woord. Misschien komt er spontaan iets in je op en anders kun je dit proberen: sla een boek open op een willekeurige pagina, leg je vinger in het midden van de pagina en kies het woord waar je vinger naar wijst.
  • Schrijf het woord in het midden van je schrift, journal of een leeg blaadje, omcirkel het woord.
  • Trek enkele lijnen vanaf het woord naar buiten. Associeer vrij en schrijf één woord of zin aan het einde van de lijn. Omcirkel dit en herhaal ...
  • Kies de meest persoonlijke associatie(s) en maak een vignet (een kort verhaal) van je cluster (bijv. in 10 minuten)

Schrijver Janet Burroway beschrijft clustering in Writing Fiction (1987) en het werd eerder beschreven door Gabriele Lusser Rico in Writing the Natural Way (1983). Er zijn denk ik best wat redenen waarom je het eens zou moeten uitproberen. In ieder geval als je, zoals ik, veel ideeën hebt die de keuze kunnen bemoeilijken. Dit ritueel kan je uit deze improductieve loop halen. Ineens kunnen je dingen helder worden en wordt kiezen gemakkelijker, zoals ook schrijver Mishael Witty schrijft in dit artikel. Het wordt door schrijvers veel gebruikt als start van het creatieve proces, maar het kan voor werkelijk elke start worden gebruikt: als start van de dag, voor de nieuwe inrichting van je huis tot een idee voor je boek waar nog niemand verder van af weet.

Het gaat er om dat een cluster iets dieppersoonlijks is. Het is namelijk een weerspiegeling van de unieke associaties in jouw brein.

I apply clustering everyday. I enjoy it. I trust it. It rarely, if ever, fails. Moreover, it's totally relaxing. - schrijver L.A. Henderson

Schrijver L.A. Henderson vertelt in deze blog het elke dag te doen. Het heeft haar leren omgaan met creatieve blokkades zoals writer's block. Het is een mooi leesbaar stuk voor als je meer wilt weten over deze techniek. Ik ga het voor een weekje doen.

"No 8. Worry" op een to-dolijstje van Johnny Cash

Johnny Cash zei het al (of althans één van zijn to-dolijstjes doet dit vermoeden) dat we ons wat vaker zorgen mogen maken. Niet dat we dat niet doen - zeker niet in de huidige tijd - maar dit als actiepunt opnemen op je dagelijkse lijstje met dingen die je wilt doen vind ik geen slecht idee. Waarom zou je bijvoorbeeld wel een dankbaarheidsjournal bijhouden, maar geen stressjournal? Dat vraagt Elizabeth Craft zich ook af in deze podcast. ... lees verder

Auteur en schrijver van The 4-Hour Work Week Tim Ferriss noemt het de meest kosteneffectieve therapie die hij ooit heeft ontdekt. Hij schrijft in zijn blog dat hij, als onderdeel van zijn ochtendroutine, een meditatieve oefening zocht die creatief is in plaats van consumerend. Hij ontdekte de Ochtendpagina's (Morning Pages) van schrijver en filmmaker Julia Cameron.
... lees verder