“We doen alsof we vanmiddag voor een paar vrienden gaan spelen en onze bladmuziek zijn vergeten …”, zeg ik wel eens tegen leerlingen die ik wil prikkelen om los te komen van bladmuziek. Want als we minder gaan lezen, gaan we meer luisteren én doen we een beroep op ons geheugen.
We gaan dan aan de slag en één van de spelregels die ik erbij geef is dat er een hulplijn is die 24/7 paraat staat (zonder wachtrij) en altijd ingeschakeld kan worden voor vragen.
Soms als je even geen raad weet en je loopt ergens in vast of je wilt een keuze maken, kan het soms helpen een beetje advies te krijgen. Je vraagt misschien hulp aan een vriend of vriendin, een familielid of collega. Maar wat als die ander even geen tijd heeft of als je het eigenlijk zelf wilt?
Misschien heb je wel eens in gedachten advies hebt gevraagd: ‘Wat zou mijn beste vriend(in) mij antwoorden?’ of ‘Hoe zou die fijne collega die ik zo waardeer het aanpakken?’ Soms hoef je helemaal niet om advies te vragen: je denkt aan iemand en je vraagt in gedachten om advies. Herkenbaar?
Afgelopen dagen verbleef ik in Chiang Khan, een dorp aan de Mekongrivier waar het leven nog redelijk authentiek voortkabbelt.
Ik had gelezen dat hier elke ochtend Boeddhistiche monniken op weg naar de tempel voor aalmoezen langskomen. Een traditie die hier nog levend wordt gehouden.
Ik besloot mijn wekker vroeg te zetten (5.00) om aan dit ritueel mee te doen. De tempelbel was m’n echte alarm (betekent dat de monniken onderweg zijn naar de tempel; ik dacht dat ik al te laat was). Ik kleede me snel om en liep richting de straat waar de monniken met hun aalmoeskruik langsliepen (eindelijk wist ik nu waar die soort van djembé voor is die de monnikken altijd bij zich dragen).
Ik met een mandje met “sticky rice” en ander etenswaar voor me wachtend op de monniken
Ik nam plaats aan de kant van de straat, geknield en met de voeten onzichtbaar achter me (voeten zijn onrein). Met een mandje met “sticky rice” voor me en wat andere etenswaren kon ik meedoen met dit ochtendritueel samen met andere locals en (veelal Thaise) toeristen.
Natuurlijk leuk om er aan mee te doen. Maar ik was ook benieuwd naar de achtergrond ervan. Dus ging even googelen (kwam dit artikel tegen) en leerde dat een aalmoes niet iets is om de “armen” te hulp te schieten, maar om zelf in de gelegenheid te zijn om je te oefenen in één van de belangrijkste handelingen van het Boeddhisme, namelijk Dana (vrij geven of generositeit). Aha, dus in plaats te denken dat je iets goeds doet voor de ander (kijk hoe nobel ik ben om gratis eten weg te geven), oefen je jezelf in Boeddhistische generositeit.
De Boeddhistische monniken komen langs en nemen eten in ontvangst
En ineens begreep ik waarom ik zoveel vertrouwen ervaar in Thailand, waar zoveel hechtheid, mildheid, samenbinding is en waar je je zo welkom kunt voelen.
Iets geven heeft hier de vorm van een ritueel. Geld wordt soms met twee handen aangereikt, vaak met een lichte buiging of met de bekende “wâi” groet. Ook het uitnodigen voor eten is hier heel gewoon.
In het begin van m’n reis vertelden twee medereizigers uit Frankrijk, dat ze op een school kinderen een opdracht hadden zien doen: het geven van iets aan vreemden op straat. Het was een opdracht in geven.
Dus een klein beetje “sticke rice” voor de monniken was eigenlijk een oefening in vrijgevig geven.
Sinds een paar dagen merk ik dat ik niet meer heel ver kom met Engels. Natuurlijk lukt het wel en met wat handgebaren kom je vaak ook een eind, maar de meeste locals hier spreken geen tot nauwelijks Engels.
Een paar woorden Thai is daarom geen overbodige luxe, maar misschien nog wel belangrijker zijn de “Wâi” groet en een mooie lach. Daarmee kom je hier een heel eind. En het maakt dat ik mij hier enorm thuis voel ook al spreek ik nog maar twee woorden Thai.
De lach van de Thai kom je niet alleen op straat tegen maar ik zie het ook terug in eeuwenoude beelden (hier een Dvarapala of beschermgod die voor een Boeddhistische tempel de wacht hield)
De groet en de lach kom je overal tegen. In een bank werd ik met een “Wâi” begroet en dat komt super respectvol over (maar ook een beetje vreemd de eerste keer). En mensen staan overal op het punt om je met een vriendelijke lach te begroeten. Kijk mensen aan, lach naar ze en je krijgt een lach terug.
De “Wai” groet als beeld in een winkel heet je welkom
Alleen had ik geen idee hoe je een “Wâi” teruggroet. Het was een beetje gênant om iemand terug te groeten en de ander zichtbaar in verlegenheid te brengen. Na later wat filmpjes te hebben bekeken hierover, bleek ik de dame ongeveer begroet te hebben als een koning. Niet verkeerd, maar ik begreep achteraf waarom ze eventjes terugschrok.
Ik leerde dat de “Wai” groet 3 variaties kent, afhankelijk met welk respect je de ander begroet. Ik vind het een mooi ritueel. Ik keek bijvoorbeeld dit Youtube-filmpje, wat me hielp om niet iedereen als een koning te begroeten. En ik zal dus een monnik niet zomaar aanspreken, maar eerst begroeten op gepaste wijze.
Het boek “De meeste mensen deugen” in m’n tas
In de tussentijd – en meestal op reis in de trein of bus – lees ik het mooie boek van Rutger Bregman dat ik van een aantal gewaardeerde collega’s kreeg bij mijn afscheid op de VU. Wat een gepast cadeau is dit, als er een land is dat me er bij elke hoek van de straat aan herinnert dat de meeste mensen deugen dan is het Thailand wel🙂
Ik geloof dat creativiteit veel gewoner is dan we doorgaans denken. Veel te vaak wordt creativiteit op een voetstuk geplaatst en in verband gebracht met verheven idealen, zoals kunst of innovatie. Maar voor een kind is creativiteit doodnormaal. Voor onze verre voorouders was creativiteit vooral ook een manier om te kunnen overleven. En creativiteit vinden we overal terug in het leven van alledag.
Creativiteit is verweven met het leven. Ook als je terugblikt in de tijd, dan kun je zien hoe creativiteit verweven was met het leven van alledag. Vaak in de vorm van rituelen om verbinding te zoeken en contact te maken met het leven, de gemeenschap en het hogere. “Rituelen zijn een creatieve manier om angsten te leren beheersen” verder lezen
Afgelopen week beluisterde ik de The Tim Ferriss Show (podcast #105). Tim Ferriss is de auteur van o.a. Tools of Titans (2016), waarin hij op zoek gaat naar de geheimen achter het succes van experts. Eén van die adviezen is het hebben van alledaagse routines en rituelen, waarvan een ochtendritueel één van de meest gebruikelijke is.
Ik vond deze oefening gisteren op het prikbord boven m’n bureau, het was me een lange tijd niet opgevallen, maar nu was het alsof het mij koos. Het is een schrijfoefening, maar je kunt er ook een tekenopdracht van maken en de vragen ernaast leggen. Terugkijken aan de hand van je herinnering kan je veel vertellen over jezelf en de “lens” waardoor jij de wereld bekijkt. Doe het bijvoorbeeld voor een week (elke ochtend 5 minuten). “Een foto als bron van inzicht en herinneringen” verder lezen
Afgelopen jaar ben ik talloze rituelen begonnen, kleine gewoonten die gemakkelijk in m’n dag in te passen zijn. Van het doen van een ochtendwandeling, het maken van een todo-lijstje voor het slapen gaan (dat je bovendien sneller in slaap doet vallen), het doen van affirmaties in de ochtend tot creatieve rituelen zoals het schrijven van Morning Pages (Julia Cameron), het maken van tekeningen of de ochtend te beginnen met 5 minuten achter de piano.
Afgelopen week begon ik een nieuw ochtendritueel. Elke ochtend voor mijn dag begint zette ik m’n timer voor 5 minuten en maakte ik een tekening. Ik gaf mezelf de opdracht om gedurende een week elke ochtend een zgn. Upside Down Drawing te tekenen, zoals ik dat ook eerder deed. Je tekent iets ondersteboven, je kunt even minder vertrouwen op je verworven vaardigheden en gebaande paden bieden weinig houvast. Betty Edwards (auteur van Drawing on the Right Side of the Brain) geeft aan dat je met deze manier kijken (en tekenen) niet kunt vertrouwen op je linker hersenhelft. “Ochtendritueel: keer het ondersteboven” verder lezen
Afgelopen week liet ik me in de vrije uurtjes onderdompelen in wat neurowetenschappers te zeggen hebben over creativiteit. Een vraag die mij boeit is: Waarom is creativiteit niet resultaatgericht op te roepen?
Eén van de inzichten die hier een antwoord op geeft komt van neurowetenschapper David Eagleman.
Hij vraagt zich in deze video The Neuroscience of Creativity af hoe het komt dat de mens de enige soort is die zijn omgeving op grote schaal kan veranderen en naar zijn eigen hand kan zetten. Zijn antwoord is dat de mens zich niet hoeft te beperken tot een reflexmatige reactie op zijn omgeving en juist in staat is een bepaalde afstand in te nemen. “Creatief denken bekeken vanuit de neurowetenschap” verder lezen
Afgelopen week las ik het boek Odd Type Writers van schrijver en creatief directeur Celia Blue Johnson. Het gaat over gewoonten en routines van schrijvers en één van de hoofdstukken – het is één van de kortste hoofdstukken, hoewel de lengte geen indicatie hoeft te zijn van het belang er van – gaat over ochtendroutines. Het moment dat de meeste grote schrijvers hun creatieve werk doen en hun meesterwerken tot stand komen.
Terwijl ik dit lijstje met tijden zag voelde ik me bemoedigd door de discipline van deze grote schrijvers. Maar het herinnerde me er ook aan hoe geschikt de ochtenden kunnen zijn voor creatief werk – of het nu schrijven is, tekenen of een andere creatieve activiteit. Leonardo da Vinci gebruikte de vroege ochtenden om dingen te noteren die hij graag wilde leren. “Ochtendroutine” verder lezen
Afgelopen week besloot ik om aandacht te hebben voor de aandacht (zoals ik ook eerder deed). Ik leerde van het designersduo Giorgia Lupi en Stefanie Posavec hoe je je eigen observaties kunt verbeelden (zie hun project Dear Data). Een vriend noemt me inmiddels een Data Miner. En hoewel ik vooral analoog werk beschrijft dit goed wat ik afgelopen week deed: het verzamelen van data met dit als uiteindelijke resultaat.
De afgelopen twee dagen heb heb ik mezelf in de vrije uurtjes verbannen met een boek. Een boek over lezen. Dat klinkt misschien wat dubbelop, maar omdat ik geïnteresseerd ben in hoe lezen zin kan geven aan mijn leven, kan het geen kwaad mezelf eens die waarom-vraag te stellen. Waarom en hoe lees ik? Ik moet bekennen dat ik mezelf die vraag nooit echt zo helder heb gesteld, misschien omdat ik iets gewoon leuk vind om te doen of niet.
Inspiratie kondigt zich meestal niet van te voren aan en als het zich al aandient dan is het op een moment wanneer je niet gepland had creatief te zijn: onder de douche, onderweg op de fiets of als je in de rij staat voor de kassa.
Creativiteit houdt niet van sturing, net zoals mensen er doorgaans niet van houden. Hoe geef je creativiteit inspraak? En hoe plan je creativiteit dan?
Zie creativiteit als iets dat aandacht nodig heeft wil het groeien.
Ik kwam deze foto onlangs tegen en hij kwam spontaan naar boven in een gesprek eergisteren. Ik maakte deze foto een paar maanden geleden. Amsterdam was aan het ontwaken, deze doos lag bij de vuilnis, ik maakte een kleine omweg voor dit opvallende voorschrift.
Toen ik de foto maakte dacht ik even de mooiste betekenis aller tijden van creativiteit vastgelegd te hebben vastgelegd.
Mijn vorige blogpost was een citaat van filmacteur Viggo Mortensen, ik vind het één van de mooiste manieren om te kijken naar creativiteit. Het levert ook een aantal voordelen op. Ik leg in deze blogpost uit waarom het waardevol is om op deze manier naar kunst en creativiteit te kijken.
Viggo Mortensen zei:
To be an artist, you don’t have to compose music or paint or be in the movies or write books. It’s just a way of living. It has to do with paying attention, remembering, filtering, filtering what you see and answering back, participating in life.
Author: Stefan de Graaf
Published on: Host2Transform
Date: 21 January 2017
It is said that creativity takes only 1% inspiration and 99% sweat. It’s a good thing to remember, but usually, we’re boiling with ideas and inspiration. What sees the light? There’s a gap here for most of us, and that can be very discouraging. “How to boost your creativity (also) within the non-creative” verder lezen
CONCERTRECENSIE. Sylvie Courvoisier Trio, Bimhuis Amsterdam, 7 juni 2015
Wie de eerste zelfverzekerde noten van de concertopener ‘The Charlier Cut’ van het Sylvie Courvoisier Trio hoort, krijgt een bondige vooruitblik op wat verwacht kan worden van dit onwankelbare, spannende, in de avant-garde gewortelde en uit New York afkomstige “Experimenteerlust drijvende kracht Sylvie Courvoisier Trio” verder lezen
CONCERTRECENSIE. Kenny Werner & Bert van den Brink, Bimhuis Amsterdam, 10 mei 2015
Wie een duoconcert bezoekt van toppianisten kan nog wel eens van een koude kermis thuiskomen. Twee elkaar innig omhelzende vleugels op het podium staan niet per definitie garant voor meer muzikaal genot. Het kan een voorbode zijn van een stortvloed aan noten, een muzikale slapstick of “Het verbond van Kenny Werner en Bert van den Brink” verder lezen
CONCERTRECENSIE. The Bad Plus – Ornette Coleman’s Science Fiction. Bimhuis Amsterdam, 17 april 2015
Van Stravinski’s ‘Le sacre du printemps’ tot covers van Nirvana en Pink Floyd. The Bad Plus schrikt nergens voor terug. Inspiratie laat zich niet indammen door stijlgrenzen. Nu is het een jazzplaat uit 1972 die het trio als uitgangspunt heeft genomen: ‘Ornette Coleman’s Science Fiction’. Aangezien het originele album “The Bad Plus schrikt nergens voor terug” verder lezen
CONCERTRECENSIE. Acquaphonica, Bethany’s Jazz Club, Amsterdam, 19 maart 2015
De bandnaam Acquaphonica is op zichzelf al een treffende definitie van muziek. Probeer muziek maar eens te grijpen. Het is als water: vluchtig en ongrijpbaar. Of geluid: trillende lucht. Je kunt het niet vastpakken. Wat ze gemeen hebben is beweging. Het vijfkoppige Acquaphonica, geleid door pianiste en componiste Federica Colangelo, “Acquaphonica keert zich buitenstebinnen” verder lezen
CONCERTRECENSIE. Chris Potter Underground, Bimhuis Amsterdam, 26 februari 2015
Alsof in één frase de encyclopedie van de jazz zich ontvouwt, zo klinkt het geluid van tenorsaxofonist Chris Potter. Of vergelijk het met een kristal dat helder wit licht divergeert tot het spectrum aan kleuren waar wit licht uit opgebouwd is. In zijn beheerste en gearticuleerde spel hoor je namelijk alle gradaties, kleuringen en “Chris Potter boeit maar beklijft met mate” verder lezen
CONCERTRECENSIE. Miguel Zenón Quartet, Bimhuis Amsterdam, 12 februari 2015
Zijn geluid alleen al. Een geluid waar je je helemaal aan kunt overgeven; een toon die je strelend losweekt en optilt uit de sleur, drukte of het getob van alledag. De muziek van het Miquel Zenón Quartet is een constante beweging van eb en vloed, van melodieus en lyrisch tot emotioneel en energiek spel. Wie het hoort, hoort een hartslag en “Miguel Zenón versmelt muziek en identiteit tot levenssymfonie” verder lezen
CONCERTRECENSIE. Dominic J. Marshall Trio, Bimhuis Amsterdam, 8 januari 2015
Nog maar 25 jaar, al drie albums op zijn naam en één van de oogappels van Jamie Cullum. De jonge ster Dominic J. Marshall is rijzende aan het jazzfirmament. In Nederland – waar hij sinds enkele jaren woonachtig is – was de pianist al vaker te horen en wie hem niet live heeft gehoord zal het vorig jaar verschenen album ‘Spirit Speech’ “Eigenzinnigheid troef met een stevige groove” verder lezen
CONCERTRECENSIE. Kris Bowers. Bimhuis Amsterdam, 14 november 2014
Met gevoel voor understatement laat Kris Bowers weten niet veel meer dan vijf man publiek te hebben verwacht. De aanwezigen lachen. Dat het Bimhuis nu vol zit mag hem dan ogenschijnlijk aangenaam verrassen, maar wie in de lijn Herbie Hancock/Robert Glasper wordt genoemd “Kris Bowers: misfit en hero tegelijkertijd” verder lezen
Auteur: Stefan de Graaf
Gepubliceerd op: Jazzenzo.nl
Datum: 14 november 2014
Muziekkritiekdebat van De Vuurlinie – Kunstkritiek Nu. Met Yuri Honing, Matthijs de Ridder en Mischa Andriessen. Debatleider Elmer Schönberger. Bimhuis Amsterdam, 7 november 2014.
Als we de muziekwereld opdelen in vier gelijke taartpunten – makers en producenten, publiek, schrijvers en critici, beleidsmakers en culturele instituties – dan kunnen we “Critici kijken liever niet in de spiegel” verder lezen
CONCERTRECENSIE. Zakir Hussain & Masters of Percussion. Muziekgebouw aan ‘t IJ, Amsterdam, 1 november 2014
De opstelling op het podium van de grote zaal van het Muziekgebouw aan ‘t IJ doet denken aan ‘Het Laatste Avondmaal’ van Leonardo da Vinci. De uitgestrekte tafel is nu alleen gedekt met tal van bekende en minder bekende Indiase instrumenten – van de tabla tot de doyra (tamboerijn) – elk voorzien van een microfoon om de fijnste nuances “Ritmisch en melodieus vlechtwerk van bovenste plank” verder lezen
CONCERTRECENSIE. Marc Cary Focus Trio, Bimhuis Amsterdam, 23 oktober 2014
“Geniet van de beleving”, wenst de in New York (Harlem) woonachtige Marc Cary zijn publiek toe, voordat hij in de toetsen duikt. Alsof het een achtbaan is. En hij heeft gelijk. Zo klinkt het trio inderdaad: als een zintuiglijke en bijna-lijflijke ervaring, met een hoog energiegehalte, drijvende ritmiek “Marc Cary Focus Trio: tomeloze energie met diepe groove” verder lezen
CONCERTRECENSIE. Rembrandt Frerichs Trio tijdens het Geelvinck Fortepiano Festival, Posthoornkerk Amsterdam, 11 oktober 2014
Het Geelvinck Fortepiano Festival dat door het Museum Geelvinck wordt georganiseerd haalt met een reeks concerten (van 9-25 oktober) de stofrager over een historisch muziekinstrument dat in een klassieke setting weliswaar leeft (Ronald Brautigam, Kristian Bezuidenhout), maar toch vooral in het depot dreigt te verstoffen of “Rembrandt Frerichs: historisch? eigentijds? tijdloos!” verder lezen
